به گزارش سلامت نیوز به نقل از مایوکلینیک، بسته به شرایط پزشکی شما، پیوند ریه ممکن است شامل جایگزینی یکی از ریه های شما یا هر دوی آنها باشد. در برخی شرایط، ریه‌ها به همراه قلب اهداکننده پیوند می‌شوند.

در حالی که پیوند ریه یک عمل جراحی مهم است که می تواند عوارض زیادی را به همراه داشته باشد، اما می تواند سلامت و کیفیت زندگی شما را تا حد زیادی بهبود بخشد.

هنگامی که با تصمیمی در مورد پیوند ریه مواجه می شوید، بدانید که از فرآیند پیوند ریه، خود جراحی، خطرات احتمالی و مراقبت های بعدی چه انتظاری دارید.

چرا پیوند ریه انجام می شود؟

ریه‌های ناسالم یا آسیب‌دیده می‌توانند دریافت اکسیژن مورد نیاز برای زنده ماندن را برای بدن دشوار کنند. انواع بیماری ها و شرایط می توانند به ریه های شما آسیب برسانند و از عملکرد موثر آنها جلوگیری کنند.

برخی از علل شایع تر پیوند ریه عبارتند از:

• بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)، از جمله آمفیزم
• اسکار ریه (فیبروز ریوی)
• فیبروز سیستیک
• فشار خون بالا در ریه ها (فشار خون ریوی)

آسیب ریه را اغلب می توان با دارو یا دستگاه های تنفسی خاص درمان کرد. اما هنگامی که این اقدامات دیگر کمکی نمی کند یا عملکرد ریه شما تهدید کننده زندگی می شود، پزشک شما ممکن است پیوند تک ریه یا پیوند دو ریه را پیشنهاد کند.

برخی از افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر ممکن است علاوه بر پیوند ریه، به روشی برای بازگرداندن جریان خون به یک شریان مسدود یا باریک در قلب نیاز داشته باشند. در برخی موارد، افراد مبتلا به بیماری های قلبی و ریوی جدی ممکن است نیاز به پیوند ترکیبی قلب و ریه داشته باشند.

عواملی که ممکن است بر واجد شرایط بودن شما برای پیوند ریه تأثیر بگذارد

پیوند ریه درمان مناسبی برای همه نیست. برخی عوامل ممکن است به این معنی باشد که شما کاندید مناسبی برای پیوند ریه نیستید. در حالی که هر مورد به صورت جداگانه توسط یک مرکز پیوند در نظر گرفته می شود، پیوند ریه ممکن است مناسب نباشد اگر:

• عفونت فعال داشته باشید
• سابقه پزشکی سرطان داشته باشید
• بیماری های جدی مانند بیماری های کلیوی، کبدی یا قلبی داشته باشید
• مایل یا قادر به ایجاد تغییرات لازم در شیوه زندگی برای حفظ سلامت ریه اهداکننده خود نیستید، مانند عدم مصرف الکل یا سیگار نکشیدن
• شبکه حمایتی از خانواده و دوستان نداشته باشید

خطرات پیوند ریه

عوارض مرتبط با پیوند ریه می تواند جدی و گاهی کشنده باشد. خطرات عمده شامل طرد و عفونت است.

خطر پس زدن پیوند

سیستم ایمنی بدن شما در برابر مواد خارجی از بدن شما دفاع می کند. حتی با بهترین تطابق ممکن بین شما و اهداکننده، سیستم ایمنی شما سعی می‌کند به ریه یا ریه‌های جدید شما حمله کرده و آن‌ها را پس بزند. خطر رد شدن بلافاصله پس از پیوند ریه بالاتر است و با گذشت زمان کاهش می یابد.

رژیم دارویی شما پس از پیوند شامل داروهایی برای سرکوب سیستم ایمنی بدن (داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی) در تلاش برای جلوگیری از رد عضو است.

شما این داروهای ضد رد را تا آخر عمر مصرف می کنید.

عوارض جانبی داروهای ضد پس زدن پیوند

داروهای ضد پس زدن ممکن است عوارض جانبی قابل توجهی ایجاد کنند، از جمله:

• افزایش وزن
• رشد موهای ناخواسته یا ریزش مو
• کلسترول بالا
• مشکلات معده

برخی از داروهای ضد پس زدن پیوند نیز می توانند خطر ابتلا به شرایط جدید یا تشدید شرایط موجود را افزایش دهند، مانند:

• دیابت
• آسیب کلیه
• پوکی استخوان
• سرطان
• فشار خون بالا

خطر عفونت

داروهای ضد رد سیستم ایمنی شما را سرکوب می کنند و بدن شما را مستعد ابتلا به عفونت ها، به ویژه در ریه ها می کنند.

برای کمک به جلوگیری از عفونت، پزشک ممکن است به شما توصیه کند:

• دست های خود را مرتب بشویید
• دندان ها و لثه های خود را مرتب مسواک بزنید
• از تماس با حیوانات خانگی خودداری کنید و از تمیز کردن مناطق حیوانات خانگی خودداری کنید
• از پوست خود در برابر خراش ها و زخم ها مانند تیغ یا سوهان ناخن محافظت کنید
• از اشتراک ظروف خودداری کنید
• از جمعیت و افرادی که بیمار هستند اجتناب کنید
• واکسن های مناسب را دریافت کنید

آماده سازی برای پیوند ریه

آماده سازی پیوند ریه اغلب مدت ها قبل از عمل جراحی برای قرار دادن ریه پیوندی آغاز می شود. بسته به زمان انتظار برای پیوند، ممکن است هفته‌ها، ماه‌ها یا سال‌ها قبل از دریافت ریه اهداکننده، آمادگی برای پیوند ریه را آغاز کنید.

برداشتن اولین قدم ها

اگر پزشک شما توصیه می کند که پیوند ریه را در نظر بگیرید، احتمالاً برای ارزیابی به یک مرکز پیوند ارجاع خواهید شد. شما همچنین آزاد هستید که یک مرکز پیوند را به تنهایی انتخاب کنید. هنگام ارزیابی یک مرکز پیوند ریه:

• با پزشک بیمه سلامت خود مشورت کنید تا ببینید کدام مراکز پیوند تحت پوشش طرح بیمه شما هستند.
• تعداد پیوندهای ریه که یک مرکز در هر سال انجام می دهد و میزان بقای گیرندگان پیوند را در نظر بگیرید. می توانید این اطلاعات را در پایگاه داده ای در وب که توسط ثبت علمی دریافت کنندگان پیوند نگهداری می شود، مرور کنید.
• خدمات اضافی که ممکن است توسط یک مرکز پیوند ارائه شود را در نظر بگیرید. مرکز پیوند همچنین ممکن است اطلاعاتی در مورد سازمان هایی ارائه دهد که می توانند به این نگرانی ها کمک کنند.

هنگامی که تصمیم گرفتید کجا می خواهید پیوند ریه خود را انجام دهید، باید ارزیابی کنید تا ببینید آیا واجد شرایط پیوند ریه هستید یا خیر. در طول یک ارزیابی،پزشکان و تیم پیوند سابقه پزشکی شما را بررسی می کنند، یک معاینه فیزیکی انجام می دهند، آزمایش های زیادی را سفارش می دهند و سلامت روانی و عاطفی شما را ارزیابی می کنند.

تیم پیوند شما همچنین با شما در مورد مزایا و خطرات پیوند و آنچه که باید قبل، حین و بعد از پیوند انتظار داشته باشید، بحث می کند.

در انتظار عضو اهدا کننده

اگر تیم پیوند تشخیص دهد که شما کاندیدای پیوند ریه هستید، مرکز پیوند شما را ثبت می کند و نام شما را در لیست انتظار قرار می دهد. تعداد افرادی که به پیوند ریه نیاز دارند بسیار بیشتر از تعداد ریه های اهدایی موجود است. متأسفانه برخی افراد در انتظار پیوند جان خود را از دست می دهند.

در حالی که در لیست انتظار هستید، تیم پزشکی شما از نزدیک وضعیت شما را زیر نظر خواهد گرفت و در صورت لزوم تغییراتی را در درمان شما ایجاد می کند. پزشک شما ممکن است تغییرات سبک زندگی سالم را توصیه کند، مانند خوردن یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و پرهیز از دخانیات.

پزشکان شما ممکن است توصیه کنند که در یک برنامه توانبخشی ریوی شرکت کنید، در حالی که منتظر ریه اهدایی هستید. توانبخشی ریوی می تواند به شما کمک کند تا سلامت و توانایی خود را در زندگی روزمره قبل و بعد از پیوند بهبود ببخشید.

هنگامی که یک عضو اهدا کننده در دسترس می شود، سیستم تطبیق دهنده و گیرنده، مطابق معیارهای خاص عمل می کند، از جمله:

• گروه خونی
• اندازه اندام در مقایسه با حفره قفسه سینه
• فاصله جغرافیایی بین عضو اهدا کننده و گیرنده پیوند
• شدت بیماری ریوی گیرنده
• سلامت کلی گیرنده
• احتمال موفقیت پیوند

قبل از جراحی پیوند

ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد تا یک اهداکننده مناسب در دسترس قرار گیرد، اما باید آماده باشید که در صورت انجام سریع اقدام کنید. اطمینان حاصل کنید که تیم پیوند همیشه می داند چگونه با شما تماس بگیرد.

پک بیمارستان بسته بندی شده خود را در دسترس داشته باشید(از جمله یک منبع اضافی 24 ساعته از داروهای خود) و از قبل ترتیب انتقال به مرکز پیوند را بدهید. ممکن است انتظار داشته باشید که ظرف چند ساعت به بیمارستان برسید.

پس از رسیدن به بیمارستان، آزمایش‌هایی انجام می‌دهید تا مطمئن شوید که ریه با هم سازگاری دارد و به اندازه کافی سالم هستید تا جراحی انجام شود. ریه اهداکننده نیز باید سالم باشد، در غیر این صورت توسط تیم پیوند رد خواهد شد. اگر به نظر نرسد که عمل جراحی موفقیت آمیز باشد، پیوند لغو می شود.

آنچه می توانید انتظار داشته باشید

در طول پیوند ریه

این عمل با بیهوشی عمومی انجام می شود، بنابراین شما بی اطلاع خواهید بود و هیچ دردی احساس نمی کنید. لوله‌ای خواهید داشت که از طریق دهان و داخل نای هدایت می‌شود تا بتوانید نفس بکشید.

جراح شما برشی در قفسه سینه شما ایجاد می کند تا ریه آسیب دیده شما را خارج کند. سپس راه هوایی اصلی به آن ریه و رگ های خونی بین آن ریه و قلب شما به ریه اهدا کننده متصل می شود. برای برخی از پیوندهای ریه، ممکن است به یک دستگاه بای پس قلب-ریه متصل باشید که خون شما را در طول عمل به گردش در می آورد.

بعد از پیوند ریه

بلافاصله پس از جراحی، چندین روز را در بخش مراقبت های ویژه بیمارستان (ICU) سپری خواهید کرد. یک ونتیلاتور مکانیکی به شما کمک می‌کند تا چند روز نفس بکشید و لوله‌های سینه شما مایعات را از اطراف ریه‌ها و قلب شما تخلیه می‌کند.

یک لوله در ورید داروهای قوی را برای کنترل درد و جلوگیری از پس زدن ریه جدید ارائه می دهد. با بهبود وضعیت شما، دیگر نیازی به ونتیلاتور مکانیکی نخواهید داشت و از ICU خارج خواهید شد. بهبودی اغلب شامل یک تا سه هفته بستری شدن در بیمارستان است. مدت زمانی که شما در ICU و در بیمارستان می گذرانید می تواند متفاوت باشد.

پس از خروج از بیمارستان، برای پیشگیری، تشخیص و درمان عوارض و ارزیابی عملکرد ریه، به حدود سه ماه نظارت مکرر توسط تیم پیوند ریه نیاز دارید. در طول این مدت، معمولاً باید نزدیک مرکز پیوند بمانید. پس از آن، بازدیدهای بعدی معمولا کمتر انجام می شود.

ویزیت‌های بعدی شما ممکن است شامل آزمایش‌های آزمایشگاهی، عکس‌برداری با اشعه ایکس قفسه سینه، نوار قلب (ECG)، تست‌های عملکرد ریه، بیوپسی ریه و معاینات با متخصص باشد.

در بیوپسی ریه، پزشک شما نمونه‌های بسیار کوچکی از بافت ریه را برای آزمایش نشانه‌های پس زدن و عفونت برمی‌دارد. این آزمایش ممکن است در حین برونکوسکوپی انجام شود، که در آن پزشک یک لوله کوچک و انعطاف پذیر (برونکوسکوپ) را از طریق دهان یا بینی وارد ریه ها می کند. یک نور و یک دوربین کوچک متصل به برونکوسکوپ به پزشک اجازه می دهد تا به داخل راه های هوایی ریه ها نگاه کند. پزشک همچنین ممکن است از ابزارهای ویژه ای برای برداشتن نمونه های کوچک از بافت ریه برای آزمایش در آزمایشگاه استفاده کند.

تیم پیوند شما شما را از نزدیک زیر نظر خواهد داشت و به شما در مدیریت عوارض جانبی داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی کمک می کند. تیم پیوند همچنین ممکن است عفونت ها را کنترل و درمان کند.پزشک ممکن است داروهای آنتی بیوتیک، ضد ویروسی یا ضد قارچی را برای کمک به جلوگیری از عفونت تجویز کند. تیم پیوند همچنین ممکن است به شما در مورد روش‌هایی که می‌توانید در خانه از عفونت‌ها جلوگیری کنید، راهنمایی کنند.

همچنین برای هر گونه علائم یا نشانه های رد شدن تحت نظر خواهید بود. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:

• تنگی نفس
• تب
• سرفه کردن
• احتقان سینه

مهم است که در صورت مشاهده علائم، به تیم پیوند خود اطلاع دهید.

به طور کلی پس از پیوند ریه باید کنترل طولانی مدت انجام دهید، از جمله:

• مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی: برای سرکوب سیستم ایمنی و جلوگیری از رد ریه یا ریه اهداکننده، باید تا آخر عمر از داروهای سرکوب کننده ایمنی استفاده کنید.
• مدیریت داروها، درمان ها و برنامه مراقبت مادام العمر: پزشک شما ممکن است دستورالعمل‌هایی را به شما بدهد که باید پس از پیوند دنبال کنید. مهم است که تمام داروهای خود را طبق دستور پزشک خود مصرف کنید. همچنین مهم است که عملکرد ریه خود را طبق دستور پزشک خود در خانه بررسی کنید. در قرار ملاقات های بعدی شرکت کنید و یک برنامه مراقبت مادام العمر را دنبال کنید.
• بهتر است یک برنامه روزانه برای مصرف داروهای خود تنظیم کنید تا فراموش نکنید: در صورت نیاز به مراقبت های پزشکی اورژانسی، لیستی از تمام داروهای خود را همیشه همراه خود داشته باشید. هر بار که یک داروی جدید برای شما تجویز می شود، به همه پزشکان خود بگویید که چه چیزی مصرف می کنید.
• داشتن یک سبک زندگی سالم: داشتن یک سبک زندگی سالم برای کمک به سالم نگه داشتن ریه جدید شما کلیدی است. پزشک شما ممکن است به شما توصیه کند که از محصولات تنباکو استفاده نکنید و مصرف الکل را محدود کنید. پیروی از یک رژیم غذایی مغذی نیز می تواند به شما کمک کند سالم بمانید.
• ورزش: بخش بسیار مهمی از توانبخشی پس از پیوند ریه شماست و طی چند روز پس از عمل جراحی شما آغاز خواهد شد. تیم پزشکی شما با شما همکاری می کند تا یک برنامه ورزشی مناسب برای شما طراحی کند.
• حمایت عاطفی: درمان‌های پزشکی جدید و استرس ناشی از پیوند ریه ممکن است باعث شود شما احساس خستگی کنید. بسیاری از افرادی که پیوند ریه داشته اند این احساس را دارند.
• اگر احساس استرس دارید، با پزشک صحبت کنید: مراکز پیوند اغلب دارای گروه‌های پشتیبانی و منابع دیگری هستند تا به شما در مدیریت بیماری کمک کنند.

نتایج

پیوند ریه می تواند به طور قابل توجهی کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد. اولین سال پس از پیوند زمانی که عوارض جراحی، رد و عفونت بزرگترین تهدید را ایجاد می کند، بحرانی ترین دوره است.

اگرچه برخی از افراد 10 سال یا بیشتر پس از پیوند ریه زندگی کرده‌اند، تنها حدود نیمی از افرادی که تحت این عمل قرار می‌گیرند پس از پنج سال هنوز زنده هستند.

مقابله و حمایت

معمولاً در هنگام انتظار برای پیوند احساس مضطرب یا غرق شدن می کنید یا ترس از طرد شدن، بازگشت به کار یا سایر مسائل پس از پیوند وجود دارد. به دنبال حمایت دوستان و اعضای خانواده می تواند به شما کمک کند در این دوران استرس زا کنار بیایید.

تیم پیوند شما همچنین می تواند با سایر منابع مفید و استراتژی های مقابله ای در طول فرآیند پیوند به شما کمک کند، مانند:

• پیوستن به یک گروه حمایتی برای گیرندگان پیوند: صحبت با دیگرانی که تجربه شما را به اشتراک گذاشته اند می تواند ترس و اضطراب را کاهش دهد.
• دریافت درمان اضافی اگر افسرده هستید، با پزشک خود صحبت کنید: پزشک شما ممکن است داروها را توصیه کند یا شما را به یک پزشک سلامت روان ارجاع دهد.
• یافتن خدمات توانبخشی: اگر در حال بازگشت به کار هستید، مددکار اجتماعی شما ممکن است بتواند شما را با خدمات توانبخشی ارائه شده توسط خدمات توانبخشی حرفه ای شهر شما مرتبط کند.
• تعیین اهداف و انتظارات واقع بینانه: توجه داشته باشید که زندگی پس از پیوند ممکن است دقیقاً مانند زندگی قبل از پیوند نباشد. داشتن انتظارات واقع بینانه در مورد نتایج و زمان بهبودی می تواند به کاهش استرس کمک کند.

داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی

پس از پیوند ریه، برای جلوگیری از رد شدن، باید تا آخر عمر از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده کنید. این داروها ممکن است عوارض جانبی جدی ایجاد کنند و ممکن است باعث شوند که شما مستعد ابتلا به عفونت شوید.

شما ممکن است ترکیبی از داروها را برای جلوگیری از رد شدن مصرف کنید و ترکیب و مقادیر ممکن است در طول زمان تغییر کند. تیم درمانی شما می تواند داروهای شما و عوارض جانبی احتمالی را توضیح دهد. پزشکان شما همچنین می توانند به شما در مدیریت داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، بر اساس عوارض جانبی و هرگونه نشانه رد شدن، کمک کنند.

برخی از گزینه های رایج سرکوب کننده سیستم ایمنی عبارتند از:

• گلوکوکورتیکوئیدها: گیرندگان پیوند از کورتیکواستروئیدها (پردنیزون و سایرین) برای جلوگیری از رد پیوند استفاده می کنند. با این حال، کورتیکواستروئیدها ممکن است باعث افزایش وزن، فشار خون بالا و پوکی استخوان شوند. آنها همچنین ممکن است باعث دیابت، کلسترول بالا و سایر عوارض و عوارض جانبی شوند.

در برخی مواقع، ممکن است پس از پیوند ریه، مصرف کورتیکواستروئیدها را کاهش یا متوقف کنید، که ممکن است عوارض و عوارض جانبی شما را کاهش دهد. شما همچنان نیاز به مصرف سایر داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی دارید.

• انتی بادی مونوکلونال: Basiliximab (Simulect) یک سرکوب کننده سیستم ایمنی است که ممکن است در چند روز اول پس از جراحی برای جلوگیری از پس زدن تجویز شود.
• عوامل مسدود کننده نوکلئوتیدی: سایر گزینه های سرکوب کننده سیستم ایمنی که ممکن است برای افراد دارای پیوند ریه استفاده شود عبارتند از مایکوفنولات موفتیل (CellCept) و آزاتیوپرین (Azasan، Imuran).
• مهارکننده های کلسینورین: این داروهای سرکوب کننده ایمنی عبارتند از تاکرولیموس (Astagraf XL، Envarsus XR، Prograf) و سیکلوسپورین (Gengraf، Neoral، Sandimmune). آنها معمولا بخشی از درمان سرکوب کننده سیستم ایمنی هستند، اما می توانند عوارض جانبی قابل توجهی داشته باشند.
• مهارکننده های mTOR: پزشکان گاهی ممکن است داروهای سیرولیموس (Rapamune) یا everolimus (Zortress) را حدود سه ماه پس از پیوند ریه تجویز کنند. این داروها ممکن است برای افرادی در نظر گرفته شود که نمی توانند مایکوفنولات موفتیل و آزاتیوپرین را تحمل کنند. این داروها تنها پس از بهبودی کافی راه هوایی پس از پیوند استفاده خواهند شد.

پزشکان همچنین ممکن است سیرولیموس یا اورولیموس را برای افرادی که مشکلات کلیوی ناشی از مهارکننده های کلسینورین را تجربه می کنند تجویز کنند. در برخی موارد، افراد مبتلا به مشکلات کلیوی پس از پیوند ممکن است بتوانند در صورت مصرف سیرولیموس یا اورولیموس، مصرف مهارکننده های کلسینورین را کاهش دهند یا متوقف کنند. این ممکن است مشکلات کلیوی آنها را بهبود بخشد.

محققان به مطالعه استفاده بالقوه از سایر سرکوب کننده های ایمنی برای افراد دارای پیوند ریه ادامه می دهند.

رژیم غذایی

پس از پیوند ریه، ممکن است لازم باشد رژیم غذایی خود را تنظیم کنید تا سالم بمانید. حفظ وزن مناسب از طریق رژیم غذایی و ورزش می تواند به شما در جلوگیری از عوارضی مانند فشار خون بالا، بیماری قلبی و دیابت کمک کند.

تیم پیوند شما شامل یک متخصص تغذیه است که می تواند در مورد نیازهای تغذیه و رژیم غذایی شما صحبت کند و به سوالات شما پس از پیوند پاسخ دهد. متخصص تغذیه به شما اطلاع می‌دهد که آیا غذایی ممکن است بر داروهای شما تأثیر بگذارد و می‌تواند نحوه تهیه غذای ایمن برای کاهش خطر عفونت ناشی از غذا را توضیح دهد.